کمبود منابع آبی که مطرح می‌شود حرکت به سمت کشت گیاهان کم‌آب‌بر، اولین موضوعی است که در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه کارشناسان کشاورزی قرار می‌گیرد؛ در این میان گیاه کلزا به علت قرار گرفتن در لیست کشت پاییزه در آذربایجان غربی با توجه به مزایایی که دارد و همچنین سهم آن در استفاده از آب سبز از اولویت برخوردار است.
به گزارش خبرنگار ایرنا، یکی از مؤثرترین اجزای فرآیند تولید کالاها، به ویژه محصولات کشاورزی آب است؛ کمبود منابع آب به طور فزاینده‌ای در بسیاری از مناطق وجود داشته و در ارتباط با اثرات تنوع آب و هوا و رشد جمعیت ارتباط تنگاتنگی دارد.
آب آبی (آب‌های سطحی و زیرزمینی ) و آب سبز ( آبی که توسط باران در خاک نفوذ می‌کند و توسط تبخیر و تعرق از گیاه خارج می‌شود) ۲ نوع آبی هستند که تولیدات محصول کشاورزی وابسته به آن‌هاست؛ در واقع بدون آب سبز و آب آبی کشاورزی معنایی ندارد.
هم اکنون با توجه به کاهش آب در سفره های زیرزمینی در آذربایجان‌غربی در اثر توسعه کشاورزی و نیز تبخیر در اثر شرایط آب و هوایی حاکم، تغییر الگوی کشت در منطقه مطرح است که در این زمینه استفاده از آب‌های سبز که اغلب در پاییز تا اواخر بهار در این استان به وفور موجود است، یکی از مهمترین موضوعات قابل پیگیری به شمار می رود.
در این راستا گیاهانی برای کشت در دیم زارها مورد بررسی و معرفی شده اند که گیاه کلزا به عنوان یک دانه روغنی در این لیست قرار دارد و با توجه به ارزش افزوده مناسب می توان از این گیاه بیش از پیش در این مسیر بهره برد.
ارزش اقتصادی و کشاورزی کلزا بسیار قابل توجه است
رضا کریمی یک کارشناس کشاورزی در زمینه ضرورت کاشت کلزا گفت: یکی از راههای کنترل بیماری پاخوره به صورت جدی کشت کلزا بوده که با ترشحات ریشه کلزا عامل بیماری از بین می‌رود.
وی اضافه کرد: کنترل علف‌های هرز باریک برگ از قبیل «یولاف وحشی و جودره » با کشت اصولی کلزا امکان پذیر بوده و آبیاری قبل از کاشت و علف کُش های متفاوت به راحتی جو دره و یولاف را کنترل می‌کند.
وی اظهار کرد: افزایش مواد آلی خاک‌برگ‌های کلزا که دارای بافت اسفنجی بوده در طول فصل رشد ریزش داشته و به راحتی در خاک تجزیه و باعث افزایش مواد آلی خاک می‌شوند.
به گفته این کارشناس، نفوذ عمقی ریشه کلزا به صورت یک پمپ زیستی عمل می‌کند و مواد غذایی را از عمق خاک به سطح آورده و باعث افزایش حاصلخیزی سطح می‌شود.
کریمی ادامه داد: افزایش تولید محصول، مصرف کمتر بذر، ارزش اقتصادی مناسب از دیگر مزایای کشت کلزا در مزارع است که باعث شده تا در کانون توجه قرار گیرد.
حمایت ها از کلزاکاران مطلوب است
یکی از کلزاکاران آذربایجان غربی در شهرستان میاندوآب درخصوص کشت کلزا و مزیت های آن به خبرنگار ایرنا گفت: حمایت‌های خوبی از کشاورزان در زمینه کشت کلزا انجام شده‌است که پرداخت سریع ۸۰ درصد از مطالبات بعد از ۱۵ روز از تحویل محصول یکی از این موارد است.
هادی باریک با اشاره به اینکه سالانه بین ۱۵ تا ۱۶ هکتار کلزا در اراضی خود در تناوب با گندم کشت می‌کند، ادامه داد: طی هفت سال گذشته که به کشت این دانه روغنی مشغول است، در ۲ سال گذشته قیمت خرید تضمینی رضایت بخش بود.
به گفته این زارع، شاید مشکلاتی در زمان برداشت ناشی از ریزش محصول به علت نبود مکانیزاسیون لازم وجود داشته باشد ولی نیازمند تسهیلاتی برای تامین و خرید کمباین های سنگین در این شهرستان هستند.
وی با اشاره به اینکه امسال کمباین هایی از بوکان و شیراز در برداشت محصول استفاده کرده، اظهار کرد: قطع برق از مهمترین مشکلاتی است که این روزها در اوایل کشت با آن مواجه هستند.
این کشاورز میاندوآبی با اشاره به اینکه میانگین تولید در واحد سطح این محصول در منطقه ۳.۸ تن در هکتار است، گفت: میانگین برداشت وی در سال زراعی جاری با ۵.۵ تن در هکتار از متوسط منطقه بیشتر بوده‌است.
وی با اشاره به تسهیلات بلاعوضی که برای زمین زراعی‌اش دریافت کرده، افزود: به ازای هر هکتار پنج میلیون تومان به صورت بلاعوض از طرف دولت برای تجهیز اراضی‌اش به آبیاری تحت فشار تسهیلات دریافت کرده که ۸۰ درصد کل هزینه بوده‌است.
آغاز کشت کلزا در آذربایجان غربی سلامی به کشت پاییزه
به گزارش ایرنا امسال اولین محصولی که در اراضی کشاورزی آذربایجان غربی براساس پیشنهادات محققان مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آغاز شده، کلزا بوده است.
کارشناسان این حوزه معتقدند که کشت کلزا موجب می‌شود تا از آب بارندگی و آب سبز استفاده شود و با کشت آن در تناوب کشت با گندم ۲۵ درصد تولید گندم در سال بعد افزایش می‌یابد.
همچنین کشت این محصول اقتصادی و به صرفه است چرا که قیمت آن دوبرابر قیمت خرید تضمینی گندم است.
به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی آذربایجان غربی کشت پاییزه با کاشت دانه روغنی کلزا در مزارع استان آغاز شد و تا پنجم مهرماه ادامه دارد.
براساس اظهارات علی دیانتی کاشت این دانه روغنی بر مبنای الگوی کشت تدوین شده و امسال بیش از پنج هزار هکتار سطح ابلاغی برای کشت کلزا است.
وی اضافه کرد: در صدد هستیم بعد از تحقق الگوی کشت و سطح ابلاغی در صورت تامین آب سطح زیر کشت کلزای استان را به ۱۵ هزار هکتار افزایش دهیم.
وی اظهار کرد: شهرستان های نقده، پلدشت، بوکان و میاندوآب بالاترین میزان تولید این دانه روغنی را در استان به خود اختصاص داده‌اند و خرید این محصول به صورت تضمینی است که توسط اتحادیه شرکت‌های تعاون روستایی در شهرستان‌هایی که کشت شده، انجام می‌شود.
به گفته وی بذر و کود مورد نیاز برای کشاورزانی که آب مطمئنه برای کشت دارند تامین می‌شود و لازم است در اسرع وقت برای عقد قرارداد به مراکز و مدیریت های جهاد کشاورزی در استان مراجعه کنند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: کشت کلزا موجب می‌شود تا از آب بارندگی و آب سبز استفاده شود و با کشت آن در تناوب کشت با گندم ۲۵ درصد تولید گندم در سال بعد افزایش می‌یابد.
براساس اظهارات دیانتی کشاورزان به صورت پراکنده اقدام به کشت می کنند و در زمان برداشت با برخی مشکلات مواجه هستند که امسال سعی شده این مشکلات رفع شود.
به گفته وی این مشکلات شامل نیاز به خرید هد مخصوص برداشت است و سازمان جهاد کشاورزی حاضر است به شرکت‌های علاقمند به کار در این زمینه تسهیلات ارائه کند.
دیانتی افزود: این محصول یک محصول اقتصادی و به صرفه است چرا که قیمت آن دوبرابر قیمت خرید تضمینی گندم است.
خرید چهار هزار تن کلزا از کشاورزان
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی آذربایجان غربی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: چهار هزار تُن کلزا از ۳۰ خرداد تا ابتدای شهریور از زارعان این استان خریداری شده‌است.
امید زینالی افزود: این میزان خرید به قیمت هر کیلوگرم ۳۰۰ هزار ریال انجام شده و تاکنون از کل ۱۱ هزار و ۵۶۰ میلیارد ریال بهای محصول خریداری شده، هفت هزار و ۴۴۰ میلیارد ریال پرداخت شده است.
وی با بیان اینکه میزان خرید سال گذشته سه هزار و ۵۶۹ تُن بود، اضافه کرد: تمامی کلزای خریداری شده به کارخانجات روغن کشی تحویل داده شده‌است.
کلزا (Brassica napus) از گیاهان دانه روغنی مهم در مناطق معتدل بوده و دارای طیف به نسبت وسیعی از سازگاری اقلیمی است؛ دانه کلزا دارای ۲۵ تا ۵۵ درصد روغن، ۱۸ تا ۲۴ درصد پروتئین بوده و به خاطر اسیدهای چرب اشباع نشده و فاقد کلسترول از کیفیت تغذیه‌ای بالایی برخوردار است.
سالانه بیش از ۵۵ میلیون تُن کلزا در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، چین و کانادا به عنوان سه تولیدکننده اصلی این محصول به دست می‌آید؛ میزان تولید این محصول در ایران بسیار اندک و کمتر از ۳۰۰ هزار تُن در سال برآورد می‌شود که این رقم نیز در سال‌های اخیر با توجه ویژه وزارت جهاد کشاورزی به دست آمده است.
تامین روغن مورد نیاز کشور و جلوگیری از خروج ارز، تامین علوفه مورد نیاز دام و طیور و تامین امنیت غذایی و سلامت جامعه از اهداف توسعه کشت دانه‌های روغنی است.
کشت دانه روغنی کلزا در تناوب با گندم موجب تقویت خاک و پایداری تولید گندم در کشور می‌شود و ترویج آن طی سال‌های اخیر تدبیری از سوی مسوولان برای افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی آذربایجان‌غربی بوده است.
از طرفی دیگر با توجه به اهمیت آب و تمایل به کشت محصولات با نیاز آبی کم، کشت دانه روغنی کلزا می تواند کشت جایگزین مناسبی به جای چغندرقند که نیاز آبی بالایی دارد، باشد و مسوولان جهاد کشاورزی سعی کنند با تامین ادوات مورد نیاز کلزاکاران زمینه را برای ترویج این محصول در استان را بیشتر کنند.
کشاورزان آذربایجان غربی با داشتن ۸۰۰ هزار تا یک میلیون هکتار اراضی مستعد کشاورزی سالانه بیش از ۶ میلیون تُن محصولات زراعی و باغی تولید و روانه بازار مصرف داخلی و خارجی می‌کنند.
به گزارش ایرنا بهترین زمان کشت کلزا در آذربایجان غربی ۱۰ شهریور تا پنج مهر است و برداشت این محصول از اواخر خرداد ماه آغاز می‌شود.
سال گذشته ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی آبی زراعی استان در کشت پاییزه به کشت کلزا اختصاص یافته بود و سطح ابلاغی امسال پنج هزار هکتار است.
