خشکسالی و کاهش بارندگی ها از این رو بر زندگی عشایر مولد کشور تاثیرگذار است که در گام نخست مراتع را با فقر پوشش گیاهی و علوفه ای مواجه کرد و در مرحله بعد، شرایطی را ایجاد کرده است که دامداران فعال این عرصه ناگزیر برای تامین هزینه ها رو به فروش دام های خود (حتی دام های مولد) آورده اند.
به گزارش خبرنگار گروه جامعه ایرنا، در ایران ۲۵۱ هزار خانوار عشایری با بیش از یک میلیون و ۱۵۰ هزار نفر جمعیت در مناطق مختلف کشور زندگی می‌کنند که در دامنه کوه‌های استان‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، لرستان، گیلان، مرکزی، یزد و خراسان رضوی در خانه‌هایی کوچک متناسب با شرایط بومی منطقه یا چادر ساکن هستند.
زندگی عشایر با وجود همه ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد اما با دشواری‌های بسیاری همراه است؛ مردمانی ساده زیست و پرتلاش که با وجود سختی‌های زندگی، در برهه‌های مختلف تاریخ کشور همواره با تولید مواد لبنی، پرورش دام و طیور، تولیدات صنایع دستی و جذب گردشگران نقش موثری در اقتصاد کشور ایفا کرده‌اند.
جولان دلالان با انگیزه سودجویی از یک سو و استیصال عشایری که زیر بار بدهی های انباشته گریزی غیر از فروش دام های خود ندارند سبب شده است که این قشر نه تنها از سمت خشکسالی و تغییرات اقلیمی بلکه از جانب دلال هم مورد اجحاف قرار گیرد.
براساس گفته‌های مهدی میزبان جانشین رییس سازمان امور عشایر ایران، عشایر و روستاییان ۲۷.۵ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند که بخش زیادی از امنیت غذایی کشور از جمله ۸۰ درصد از مواد غذایی کشور را تولید و ۲۵ درصد گوشت قرمز و مواد پروتیئنی کشور را تامین می کنند.
البته آنها همواره با سختی‌هایی مانند عبور از دامنه کوه‌ها در فصل کوچ، کمبود مکان‌های آموزشی، سرویس‌های بهداشتی و حتی کمبود معلم، کمبود مکان‌های درمانی و بهداشتی، آب آشامیدنی سالم، نبود برق و زیرساخت‌های لازم برای تلفن و اینترنت دست و پنجه نرم می‌کنند که ضرورت دارد به مشکلات این قشر مولد و زحمتکش رسیدگی شود.
اما مشکل اصلی کنونی مردمان عشایر کشور به خشکسالی و به تبع آن از بین رفتن مراتع و همچنین افزایش قیمت نهاده‌های دامی مربوط می‌شود که تمام ابعاد زندگی اجتماعی آنها را تحت تاثیر قرار داده است.
در واقع وابستگی شدید زندگی عشایری به مراتع و پرورش دام باعث شده است تا آنها به دلیل ناتوانی در زمینه تامین علوفه مجبور به فروش دام‌های خود شوند و در این میان دلالان با سوءاستفاده از شرایط پیش آمده، بازار را به دست گرفته و دام‌ها را با مبلغی بسیار پایین خریداری کنند.
این موضوع معیشت روزانه و در نتیجه امور درمانی، بهداشتی، آموزشی و در نتیجه آینده فرزندان عشایر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ترک تحصیل فرزندان عشایر برای ورود به بازار کار
بهزاد خالوندی به نمایندگی از عشایر ایل زوله استان کرمانشاه به ایرنا، گفت: مهم ترین مشکل مردم عشایر این است که در برنامه توسعه کشور نقش چندانی ندارند، بدین معنا که به صورت مجزا در هیچ برنامه توسعه اقتصادی در نظر گرفته نمی‌شوند.
وی با بیان اینکه سازمان منابع طبیعی زیست ایلی و عشایری را محدود کرده است، افزود: گسترش زمین‌های کشاورزی به دامنه‌ها و مراتع عشایر صورت گرفته و در نتیجه منابع طبیعی اجازه عبور یا استفاده از بسیاری از مکان‌ها را به عشایر نمی دهد.
خالوندی ادامه داد: همچنین عشایر با با کمبود و افزایش هزینه علوفه برای پرورش دام مواجه است که این موضوع معیشت آنها و در نتیجه زندگی فرزندان آنها را هم تحت تاثیر قرار داده است.
وی عنوان کرد: مشکلات معیشتی ایجاد شده برای عشایر باعث شده که فرزندان هم به تبع در ادامه تحصیل و سایر مسائل زندگی با دشواری‌هایی مواجه شوند.
این عشایر اظهار کرد: با توجه کوچرو بودن عشایر امکان برگزاری کلاس درس در این مناطق وجود ندارد و فرزندان باید در شهرها برای تحصیل سکونت داشته باشند که برای این موضوع باید ماهانه مبلغی حدود ۱۵ میلیون را متحمل شوند.
خالوندی یادآورشد: بسیاری از فرزندان در نتیجه مشکلات مالی ایجاد شده برای عشایر باید از تحصیل دست بکشند و با ورود به بازار کار و انجام کارهایی مانند کارگری و غیره کمک خرج خانواده شوند.
وی افزود: فرزندان در زمان‌های گذشته تحصیل را راهی برای ورود به بازار کار می‌دانستند اما اکنون با افزایش نرخ بیکاری رغبت و انگیزه‌ای هم برای تحصیل در آنها وجود ندارد.
خالوندی بازگشت عشایر به بطن برنامه‌های توسعه‌ای کشور را راهی برای خروج از مشکلات دانست و گفت: مردمان عشایر در شرایط سختی برای کشور تلاش می‌کنند، ازاین‌رو فراهم کردن بسترهای لازم برای زندگی می‌تواند به آنها کمک کند.
خشکسالی، مشکل اساسی عشایر است
سید احمد محسنی از عشایر کله کوهی منطقه استان قم در گفت و گو با ایرنا درباره مشکلات ایجاد شده برای مردم عشایر اظهار کرد: عشایر مشکلات بسیاری از جمله نبود مراکز درمانی و آموزشی، نبود زیرساحت برای استفاده از اینترنت، کمبود آب دارد، ما برای رسیدن به یک مرکز درمانی در زمان قشلاق باید حداقل ۳۰ کیلومتر و در زمان ییلاق حداقل ۷۰ کیلومتر را برای رسیدن به زرند یا ساوه طی کنیم.
وی با بیان اینکه عشایر کله کوه چادرنشین هستند، افزود:مشکل اساسی عشایر خشکسالی است، در صورت بارندگی و رویش و مرتع خوب، امکان پرورش دام وجود دارد اما در غیره این صورت باید برای دام علوفه خرید که هزینه‌اش افزایش یافته و عشایر با این قیمت نمی‌تواند دام‌ها را تغذیه کند.
این عشایر کله کوهی خاطرنشان کرد: البته این مشکل امسال پیش آمده است، تا سال گذشته نهاده‌ها ارزان و با ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومان وارد می‌شد اما اکنون جو یارانه‌ای کیلویی ۱۱ هزار و ۱۵۰ تومان است و قیمت انواع دیگر مانند سبوس، سویا و یونجه افزایش یافته که برای عشایر گران تمام می‌شود.
محسنی افزود: مردم عشایر بسیار قانع هستند، آنها در یک چادر با ۱۰ فرزند زندگی می‌کنند و به حداقل امکانات راضی هستند.
دام، دام را می‌خورد
همچنین اسد جعفری از عشایر ایل احمدلو درباره مشکلات مردم عشایر به ایرنا گفت: عشایرمشکلات بسیاری دارد، بهتر است که یک روز برای بازدید منطقه افراد بیایند و ببینند تا بتوانند همه این‌ها را درک کنند.
وی افزود: اکنون علوفه نداریم و دام دام را می‌خورد. اگر به همین ترتیب پیش رود، یک سال بعد اصلا دامی و در نتیجه عشایری وجود ندارد.
این عشایر با بیان اینکه علوفه بسیار گران شده است، عنوان کرد: اگر قیمت علوفه این‌قدر گران بماند، حداقل باید گوشت کیلویی ۳۰۰ هزار تومان شود.
جعفری با بیان اینکه عشایر نیازمند تسهیلاتی مانند وام یا هزینه‌های یارانه‌ای هستند، خاطرنشان کرد: برای تامین علوفه ۵۰ میش را کیلویی ۳۵ هزار تومان فروخته‌ام، یعنی میوه از میش ما گرانتر است.
وی ادامه داد: اما اگر پشتیبانی کنند، این دام‌ها به این صورت فروش نمی رود، اگر کل دام را هر چند ماه به این صورت بفروشیم، تا ۲ سال آینده دامی باقی نمی ماند و عشایر نابود می‌شود، در این شرایط هم عشایر نمی تواند هزینه‌های درمان، بهداشت و آموزش فرزندان را تامین کند.
